De winning van zand en grind bij het project Wijnaerden leidt tot een gebiedstransformatie waarbij er volop ruimte is voor natuurontwikkeling. Er ontstaan grote wateroppervlakten met randzones die aantrekkingskracht uitoefenen op vele vogelsoorten. In de huidige winterperiode zijn dat vooral eenden, ganzen, meeuwen en reigers die het gebied gebruiken om te fourageren en te rusten.

Voor wat betreft de eenden kun je nu soorten tegenkomen in het gebied die broeden in Scandinavië en de Baltische staten en hier de winter doorbrengen. Dit zijn bijvoorbeeld Smient, Grote Zaagbek, Brilduiker en Pijlstaart. Ook zijn zo nu en dan meer schaarse soorten als Nonnetje en Topper te zien. En er zijn natuurlijk soorten die het hele jaar aanwezig zijn zoals Wilde Eend, Krakeend, Kuifeend, Tafeleend en Wintertaling. Al met al is de afgraving Wijnaerden in de winter een zeer geschikt gebied om een breed scala aan eendensoorten waar te nemen.

Naast eendensoorten zijn in de winterperiode op en rond het water van het gebied ook veel ganzen aanwezig. Dit zijn voornamelijk Grauwe ganzen en Kolganzen. Grauwe ganzen zijn er ook in de zomer maar de vogels die hier in de winter verblijven komen veelal uit Noord-Europa om de winterse omstandigheden aldaar te ontvluchten. Zo zijn er eind december twee Grauwe ganzen gezien met een halsband waarvan de code uitwees dat beiden uit Zweden komen.
De Grauwe ganzen in het gebied Wijnaerden worden in de winter vooral vergezeld door Kolganzen. Deze vogels broeden in de zomer op de Russische toendra en komen hier overwinteren. Het water van de afgraving gebruiken ze om hun verenkleed een goede poetsbeurt te geven en te rusten.

Aan de zuidkant van de afgraving is een strandje gevormd door het fijne zand dat hier wordt opgespoten. Op deze plek kun je vaak Aalscholvers en verschillende meeuwensoorten aantreffen. Meestal zijn dat Kokmeeuwen en in de winter komen daar vaak Zilvermeeuwen en vooral Stormmeeuwen uit Oost-Europa bij. Zij rusten op het strandje, nemen een bad en vliegen op het eind van de dag vaak in zuidelijke richting weg om gezamenlijk te overnachten op grote waterplassen bij Stevensweert en het Belgische Kessenich.

Aan de oevers van het water zijn vaak reigers te zien. Naast de Blauwe reiger is dat in de winter steeds vaker ook de geheel witte Grote Zilverreiger. Broedende vogels van deze gracieuze soort uit landen ten oosten van ons komen vanaf het najaar naar onze streken om hier hun kostje bij elkaar te scharrelen. In de extensieve randen van de afgraving tenslotte houden zich enkele winterharde zangvogelsoorten op zoals Vink, Putter, Kneu, Groenling en Rietgors. Genoeg te zien dus in het gebied Wijnaerden, ook in de winter!

Tekst Ivo Meeuwissen, foto’s Dennis Meeuwissen

Grote zilverreiger

 Kolgans